Pamuk Nedir?
Pamuk Nedir?
Pamuk çok yaygın olarak kullanılan bitkisel kökenli doğal bir elyaftır. Pamuk bitkinin kozasından elde edilir. Kimyasal olarak pamuk elyafı, içinde pamuk mumu ve az miktarda pamuk yağı barındıran saf selülozdan oluşur. Selüloz: doğada bitkiler tarafından sentez yoluyla oluşturulan organik bir maddedir.
Pamuğun havayı içine hapsetmesi pamuklu kumaşa yalıtım özelliği kazandırır. Pamuk tarafında hapsedilen hava miktarı yündekinden daha azdır ve tutuculuğu orta seviyededir. Esnekliği az, güçlü ve dayanıklıdır. Emicilik, yaş dayanımı, yumuşaklık, dayanıklılık gibi özellikleri pamuğu diğer liflerden ayırır. Pamuk yüne oranla daha fazla nem çeker. Terin buharlaşarak havaya karışmasını sağlar ve aynı zamanda giysilere özellikle sıcak koşullarda rahat giyilebilecek bir doku kazandırır. Bu sebeple genellikle iç giyimde ve bebek giysilerinde tercih edilir. Pamuklu kumaşlar sıcak suda yıkanmaya ve sıkılmaya müsaittir. Asılarak kurutulabilir. Nemliyken ütülenirse kırışığı daha çabuk açılır, kuru iken sıcak buharlı ütü ile ütülenir. Pamuklu kumaşlara sentetik karıştığı zaman daha az buruşur ve daha kolay ütülenir. Pamuklu kumaşlar yıkandıklarında polyester gibi sentetik kumaşlara göre daha geç kururlar. Bunun nedeni pamuk gibi doğal elyaflar, sentetiklere göre daha emicidir, suyu daha çok emerler. Bu nedenle kurumaları daha geç olur.
Olumlu Özellikleri
- Nefes alır.
- Terletmez.
- Alerjik özellikleri yoktur.
Olumsuz Özellikleri
- Bakımı zordur yıkama talimatlarına uyulması gerekir.
- Daha çabuk buruşurlar.
- Ütülenmeleri zordur.
Pamuk Özellikleri
- Sıcaklık:118-120°C arasında pamuk lifi sararmaya başlar.
- 180°C’ye kadar renk kahverengiye dönüşür.
- 300°C’de tamamen kavrulur, karbonize olur.
- Normal koşullar altında soğuk veya sıcak suyun pamuk lif ve mamulleri üzerine etkisi yoktur.
- Asitler selüloz içeren liflere genellikle kolay etki ederler.
- Sulandırılmış alkali çözeltilerinin pamuk lifleri ve mamulleri üzerine etkisi yoktur.
- Özgül ağırlığı:1,50-1,54 g/cm³
- Normal şartlarda nem oranı:%8,5
Pamuk Bitkisi Nedir?
Pamuk bitkisi, çok eski tarihlerden beri yetiştirilen bir kültür bitkisidir. Vatanı Asya’dır. Genel olarak sıcak iklimi seven bir bitkidir. Sıcak bölge pamuklarının telleri ( Elyaf) daha uzun olur, kozalar açılır. Soğuk bölgelerde yetişenlerin telleri daha kısadır ve kozaları açılmaz. Açılan pamukların en iyi cinsi “akala”dır; Türkiye’de de yetişirPamuk, alüvyonlu ve kuvvetli toprakları sever. Derin sürülmüş ve iyi gübrelenmiş topraklarda ekilir. Ekim i.için sıcak bölgelerde : şubat, soğuk bölgelerde : mart-nisan aylarında yapılır. Pamuk için en büyük tehlike yağmurlardır ve yoğun yağmur verimin ve kalitenin düşmesine sebep olur.Pamuk bitkisi çalımsı ağaç şeklindedir ve çok fazal sayıda ülkede lifi ve tohumları için yaygın olarak yetiştirilmektedir. Dünya çapında ekim alanlarının yaklaşık % 4,5’uğu pamuk üretiminde kullanılır. Hasatı Temmuz-Ağustos ayları arasında yapılır, nispeten beyazımsı veya sarı renkli çiçekler açan, 40-110 cm boylarında, 1-2 yıllık otsu bir bitkidir. (çalıya benzer). Afrika’dan ve Asya’da çok yıllık ağaç şeklinde olan pamuk çeşitleri de bulunmaktadır. Pamuk gövdeleri dik, dallı budaklı ve tüylüdür. Yaprakları uzun saplı, parçalı ve tabanı kalpe benzer biçimdedir. Çiçekleri saplı ve yaprakların altında tek olarak bulunur. Dış çanak yaprakları üç parçalı, taç yaprakları ise beş serbest parçalıdır. Meyva olgunlukta açılan veya kapalı kalan, 4-5 gözlü bir kapsüldür, buna koza denir. Her gözde siyahımsı renkli, oval şekilli ve üzeri uzun, sık ve beyaz renkli tüylerle örtülü 5-10 tohum bulunmaktadır. Pamuk tohumu, etrafındaki bu tüy veya liflerle beraber kütlü adı verilir.
Tohumlarını kaplayan uzunca, yumuşak, ince ve beyaz teller dokuma sanayiinin en önemli ve vazgeçilemez hammaddesidir. Bununla beraber kimya sanayisinde de ciddi olarak kullanılmaktadır. Ayrıca detay olarak : Yerli üretim pamuk meyvelerinin işlenmesi sonunda,üretilen ürünün % 15-22’si pamuk, % 40-60’ı tohum ve % 15-30’u da kabuktur. Pamuk tohumu yağ bakımından zengin olup, % 30-40 kadar yağ içerir.